Gedachten rond het avondmaal
Gemeenschap en verbondenheid
Wie gemeenschap zegt, denkt bijbels bezien tevens aan maaltijd houden (Openb. 3:20) en wel bij uitstek aan de maaltijd van de Heer aan de tafel van de Heer, zoals dit uitvoerig belicht wordt in 1 Corinthe 10 en 11. Bij het avondmaal is er een verticale, persoonlijke dimensie met de Here en een horizontale, gemeenschappelijke dimensie met elkaar als lichaam van Christus. Voor ons onderwerp springt het laatste eruit, maar we willen het eerste niet vergeten aan te roeren.
De Nieuwe Bijbelvertaling heeft het woord “gemeenschap” doorgaans vervangen door “verbonden” of “EEN zijn”. Het woordje “gemeenschap” wordt door niet-christenen al snel alleen in verband gebracht met lichamelijke, seksuele gemeenschap., vandaar waarschijnlijk dat men het wat zwakker aandoende “verbonden” heeft gekozen, om de betekenis duidelijk te maken. Het mooie van “verbondenheid” is dat je daarin verbinding, maar ook het bijbelse woord “verbond” beluistert. Jezus sprak bij de beker van de maaltijd over “het nieuwe verbond in mijn bloed” (Luc. 22:20; 1 Kor.11:25).
Jezus gaf zijn leven voor ons en wij mogen ons leven voor elkaar inzetten
De Meester wees op het uitgieten van Zijn leven in de dood (Jes. 53:12) ten behoeve van ons en wees zijn volgelingen erop hun eigen leven in te zetten (=prijs te geven) voor elkaar (Joh. 15:13; 1 Joh. 3:16). Hij gaf Zijn bloed, dat is Zijn leven voor onze zonden! Zijn wij ook als gevolg van het werk van Jezus Christus ten behoeve van ons bereid “ons bloed”, dat wil zeggen ons natuurlijke zelf-leven, te geven en te offeren voor elkaar? In een gemeente waar men zich aan elkaar geeft en zich voor elkaar inzet, zou daar gemakkelijk een scheuring kunnen plaatsvinden? Welnee, daar wordt gemeenschap en eenheid veeleer gestimuleerd!
Christen worden kost je niets! Het is verdiend voor jou door Jezus Christus’ offer aan het kruis voor onze zonden, dat wij symbolisch, maar zichtbaar herdenken in het avondmaal. Primair is: “doet dit, zo dikwijls (geregeld dus!) gij die (beker) drinkt tot Mijn gedachtenis”(1 Kor.11:24,25). Wij gedenken Zijn lijden en sterven voor ons, wat een hoge en dure losprijs het Hem heeft gekost om ons vrij te kopen (1 Kor.6:20).
Christus zijn, als discipel, kost je ALLES! Namelijk: dat jij je leven inzet (geeft) voor je broeders! De Meester sprak: “Dit is Mijn lichaam voor u” en hij gaf zich volkomen ten offer als verzoening voor onze zonden. Zijn verzoening was en blijft uniek en daarin kunnen wij Hem niet volgen. Maar stellen wij ook als een logische eredienst onze lichamen als een levend, heilig en voor God welgevallig offer? (Rom. 12:1). Zijn wij bereid om ons leven voor elkaar in te zetten, om op gepaste wijze het voorbeeld van Jezus te volgen door tegen elkaar bij wijze van spreken te handelen in de geest van: “dit is mijn lichaam voor u”? Zoals de Meester het deed voor ons, zo mogen ook wij wandelen in Zijn voetsporen en daarnaar handelen naar elkaar toe! Of hebben we dan reserves, terughoudendheid en denken we alleen aan ons eigen belang?
Gemeenschap en verbondenheid met elkaar vraagt om te willen investeren in elkaar, van harte uit vrije wil. Dan neemt gemeenschap en broederschap toe door -ook al kost het lijden en strijd- juist daarin te groeien. Groeipijn -de bijbel noemt het snoeien- is niet verkeerd, maar leidt tot meer vrucht en tot volwassenheid.
Gods kant en onze kant van de zaak
De inhoud van het avondmaal wordt door velen versimpeld tot “Jezus stierf voor mijn zonden” en als teken van het deelhebben aan de verzoening van hun zonden, worden als symbolen brood en wijn gebruikt. Dat is natuurlijk de basis, die fundamenteel is.
De betekenis van het avondmaal is veel dieper. Als er sprake is van “een nieuw verbond in Mijn bloed”, dan heeft een verbond altijd twee kanten: Gods zijde en mijn zijde. “God heeft Zijn Zoon gezonden in een vlees aan dat van de zonde gelijk, en wel om de zonde, de zonde veroordeeld in het vlees” (Rom.8:3). Daarin heeft Hij met de zonde afgerekend! Door Jezus’ bloed ontvangen wij vergeving van zonden (bijv. Efeze 1:7) en in Jezus’ bloed kunnen wij gereinigd worden van alle zonde. Onze kant van het verbond is echter: heb ik mijn eigen leven ook op het spel gezet, om ten bloede toe weerstand te bieden in de worsteling tegen de zonde? (Hebr. 12:4). Of neem ik het slap, traag, oppervlakkig en gemakkelijk? Wil ik de zonde -als die zich meldt- veroordelen in mijn vlees? Dat houdt in: gehoorzaam de strijd in gaan met de volle, geestelijke wapenrusting van God aan en het werk van Jezus Christus tot verzoening als fundament onder onze voeten.
Gods kant is wat Hij in Christus op Golgotha voor ons heeft gedaan. Onze zaak is: dat wij te allen tijde het sterven (de doding, Statenvertaling) van Jezus IN ons lichaam omdragen, opdat ook het leven van Jezus zich IN ons lichaam openbare (2 Kor. 4:10). Hier gaat het niet om het kruis op Golgotha, maar dat wij dagelijks ons kruis opnemen, om Hem te volgen. Dan komt het leven van Jezus in ons tevoorschijn. Bij het “verkondigen van de dood van de Heer” (1 Kor. 11:26), uitgedrukt in brood en wijn, doen wij er daarom goed aan allereerst te denken aan Zijn dood voor ons en in de tweede plaats aan onze dood met Hem (o.a. Romeinen 6:6; Gal.2:20), waarna Hij in ons Zijn leven begint uit te leven: Christus, die in ons gestalte krijgt (Gal.4:19). Dat is het proces van herschepping en karaktervorming in ons leven. Naarmate wij ons laten vormen -mede in de omgang met elkaar- kan de gemeenschap en de eenheid toenemen.
“Zijn vlees eten en Zijn bloed drinken”(delen in Zijn lijden) kost ons onze oude bestaanswijze en het vleselijke ik-gerichte denken, zelfs als we dit verdedigd hebben met “ons eigen, lieve leventje”, maar wij verkrijgen langs die weg (meer en meer) goddelijk leven in onszelf (Joh.6:53). Dat is een proces, om Hem te kennen en de kracht van Zijn opstanding en de gemeenschap aan Zijn lijden (Fil.3:10), om het doel van het volkomene na te jagen (Fil.3:12).
Avondmaal: betekenis in verleden, heden en toekomst
Velen vieren avondmaal als herinneringsmaaltijd aan het ene grote offer dat Christus ruim 2000 jaar geleden bracht en dat is heerlijk en goed. Voor NU is het daarbij van belang jezelf te beproeven (1 Kor.11:28), te beoordelen (1 Kor.11:31) en te onderzoeken (2 Kor.13:5), bijvoorbeeld: pak ik serieus de strijd tegen de zonde(machten) aan in mijn eigen leven? Paulus’ sprak in zijn situaties: “ik sterf elke dag” (1 Kor. 15:31), figuurlijk gesproken vierde hij daarom elke dag avondmaal in de gemeenschap aan Zijn lijden tijdens verzoekingen (vergelijk Hebr.2:18 en Hebr.5:8). Hij vocht met “wilde dieren”(=beeld van demonen) (1 Kor.15:32) en tot die goede strijd van het geloof zijn wij eveneens geroepen.
Wij blijven avondmaal vieren, ook toekomstgericht, namelijk “totdat Hij komt” (1 Kor.11:26) en smaken zo alvast de feestvreugde in een voorproefje van het bruiloftsmaal van het Lam (Openb.19:9).
Nu al feest vieren- want ons Paaslam is geslacht: Christus- is de opdracht, maar niet met oud zuurdeeg, noch met zuurdeeg van slechtheid en boosheid, maar met het ongezuurde brood van reinheid en waarheid (1 Kor. 5:7,8). Niet voor niets wordt er gesproken over de beker van dankzegging! (1 Kor.10:16).
Het ene brood toont het ene lichaam van Christus
Naast de persoonlijke, individuele kant van het avondmaal heeft het avondmaal een organische, gemeenschappelijke dimensie. Waarachtig christendom is geen individualisme! Het ene brood symboliseert immers het ene lichaam (1 Kor.10:17). Het gaat om de tafel en de maaltijd van de Heer en niet om een denominatietafel, waar andere christenen geen deel aan mogen hebben. De voorwaarde is dat iemand Jezus Christus kent als Heer en Heiland en in vrede leeft met zijn naasten, in en buiten de gemeente, voor zover het van hem of haar afhangt.
Hoe men het avondmaal ziet in diverse kerken en kringen
Destijds was ik eens in een “gesloten” Vergadering en brood en beker werden vakkundig achter mij om doorgegeven. Men legde alle nadruk op ernst en eerbied en er was een vrees voor vreemde besmettingen. De blijdschap ontbrak, evenals een poging om een broeder in Christus te (h)erkennen.
Was of is de tafel en de maaltijd des Heren het monopolie van de Vergadering-broeders?
In de uiterst rechterflank van de Reformatorische kerken, de zgn. “zware” kerken, nemen in een groot kerkgebouw met pak weg duizend mensen misschien zo’n 30 mensen deel aan het avondmaal. Men is bang dat men zich een oordeel eet en drinkt (naar de klank van 1 Kor.11:27, waar evenwel bedoeld wordt “op onwaardige wijze”, dat wil zeggen in de Korinthe-gemeente waren sommigen dronken en anderen waren hongerig bij de liefdemaaltijden en men kon niet op elkaar wachten). Bijna niemand weet in zulke kerken zeker dat hij of zij een kind van God is en de leergeest van de uitverkiezing houdt de zielen gebonden en blokkeert hun wil. De boze misleidt de grote meerderheid, maar toch veroordelen zij bijna alle andere christenen en in hun kerken mag je het niet van vreugde laten druisen.
Het omgekeerde komt ook voor aan de andere zijde van het spectrum. Naar bekering en wedergeboorte wordt nauwelijks gevraagd, laat staan erover gesproken bij zgn. “licht” hervormden en gereformeerden. Op grond van een algemeen geloof nemen bijna “Jan en alleman” daar een stukje brood en een slokje wijn, maar hun verstaan van het gemeenschap hebben met Christus is over het algemeen oppervlakkig. Velen leven in zonden en zijn gebonden, maar wie heeft hen de volle raad van God gepredikt? Kinderen worden er, alsof het vanzelfsprekend was, gedoopt en deze gaan ook automatisch naar het avondmaal, terwijl Paulus spreekt tot “verstandige mensen” (1 Kor.10:15) en zelfbeproeving voor een kind erg moeilijk is (1 Kor.11:28).
Bij Rooms-Katholieken is het avondmaal een magische zaak geworden, waarbij de priester bij de communie je de ouwel geeft (brood in wijn gedoopt). Zij menen dat Christus op mystieke wijze Zelf tot brood en wijn wordt. Deze tekenen zijn echter als symbolen bedoeld, terwijl Christus geestelijk aanwezig en tegenwoordig is.
In volle evangeliekringen is het deelnemen aan het avondmaal een blijde zaak. Daarbij hoort gejubel over de verlossing in Christus en feestvreugde. Daar zijn dankgebeden en lofliederen te horen. Prachtig!
Zelfonderzoek
Toch zal ook het aspect van een gezond zelfonderzoek -een zichzelf beoordelen in Gods licht- zijn plaats mogen hebben. Ernst en blijdschap horen immers bij elkaar! Als je je iets herinnert wat een andere broeder tegen je heeft, dan wil je dat graag eerst in orde maken (Matth.5:23,24).
Hoe zou het kunnen met bitterheid en wrok in het hart tegen een ander avondmaal te vieren?
Hoe is het mogelijk als je nog een dubbelleven leidt aan het avondmaal deel te nemen? Gij kunt niet aan de tafel des Heren en aan de tafel der boze geesten deelnemen en hetzelfde geldt voor de beker (1 Kor.10:21). Het gedeelte wordt scherp ingezet met: “ontvlucht de afgoderij” (1 Kor.10:14). Overwegen om deel te nemen is zonder meer nodig en deelname mag niet klakkeloos voor de vorm gebeuren. Wie zijn zonde wil vasthouden, kan beter niet deelnemen.
Gemeenschappelijke verantwoordelijkheid
Je drukt met dat ENE brood als beeld van het lichaam en met die stukjes als beeld van de leden, die allen een deel van het geheel zijn, EENHEID in Christus uit. Naar mijn begrip wordt er veel bij het avondmaal gewezen op onze persoonlijke verantwoordelijkheid, maar er is ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid, waar de oudsten in de eerste plaats over waken. Zijn er openbare zonden in de gemeente, dan belemmeren die echte eenheid. Dan zou de apostel zeggen: “Uw roem deugt niet. Weet gij niet dat een weinig zuurdeeg het gehele deeg zuur maakt? Doet het oude zuurdeeg weg, opdat gij een vers deeg moogt zijn; gij zijt immers ongezuurd” (! Kor.5:6,7).
Slechts een reine en heilige gemeente drukt de EENHEID in Christus en de gemeenschap van de heilige(!) Geest goed uit!
Open in liefde voor mensen, gesloten voor zonde en machten
De gemeentesamenkomsten zijn open en er is ruimte voor zondaren, die mogen komen zoals ze zijn, om vervolgens gaandeweg te (willen) breken met hun zonden en gebondenheden. Want de gemeente zal de boze en zijn invloeden willen weren en buiten houden, maar door liefde en warmte van God mensen verlokken tot het heerlijke heil. Zij zal een gesloten front vormen naar het rijk der duisternis en geestesmachten elke plaats of claim in haar midden ontzeggen. Die mogen geenszins onder ons mee “tafelen”!
Geef een reactie