Het oude deuntje of het nieuwe lied deel 2

HET OUDE DEUNTJE OF HET NIEUWE LIED 

Deel 2

 Nog een aantal liedimpulsen 

Natuurlijk zijn er vele liederen, die indruk op je maken. In de gemeente Gods te Amsterdam, in 1970 gesticht door wijlen Wijgert Gooijer, leerden we het ABC-lied over het uitwerken van goddelijke deugden of karaktertrekken in ons leven: 

Alvermogend, bouwend, creatief en dragend,

Eenvoudig en fijngevoelig, grenzeloos en helder,

Inspirerend, juichend, kleurrijk en leerzaam,

Meelevend en nederig, open en persoonlijk,

Raadgevend en samenvoegend, tuchtigend en zeer uniek,

Vrolijk en wijs, ijverig en zonnig,

Ja, vrolijk en wijs, ijverig en zonnig. 

Een aardig lied, om jezelf te toetsen, opdat goddelijke eigenschappen door Gods Geest ontwikkeld mogen worden in je leven!

Jarenlang heb ik gezongen uit de – voor de allermeesten onbekende – bundel Liederen van de Weg (in 2007 vervangen door de internationale bundel Wegen van de Heer) in de zogenaamde ‘Noorse heiligingsbeweging’, tegenwoordig Christelijke Gemeente Nederland of CGN en internationaal Brunstad Christian Church. Toch een bundel met veel geestelijke zeggingskracht en inhoud, waar ik veel opbouwends uit heb kunnen putten.

Ik geef een voorbeeld uit LvdW 229:

Jezus kwam als Zoon des mensen

Lang geleden hier op aard’

Om te dienen en te geven:

God in ’t vlees geopenbaard.

Wie waarachtig Hem wil volgen,

Wie de Bruid van Hem wil zijn,

Die leeft hier slechts om te dienen,

Die wil steeds de minste zijn.

 

Ere zij U, grote Meester.

U bent onze hulde waard.

Dienen, geven was Uw leven.

U hebt nooit Uzelf gespaard.

Vul mijn hart toch met Uw liefde.

Vul mij met Uw Geest altijd,

Want ik kan pas werk’lijk dienen

Als U mij Uw hulp bereidt.

 

Dient elkander door de liefde.

Dient vanuit de kracht van God.

Dient met uw genadegave.

Dient met vreugde, zalig lot!

Geeft, u zal gegeven worden.

Geeft aan hem die van u vraagt.

Geeft uw leven voor de ander.

Geeft blijmoedig onversaagd. 

Een erg praktisch lied, gemaakt door Izaäk Venema, over dienstbaarheid in het dagelijkse leven!

Op de melodie van het bekende ‘Abba Vader’ (Opwekking 136) maakte Suze van der Linden, die op 19 jarige leeftijd naar haar Heer ging, een indringend lied over gebed, dat getuigt van godsvrucht (LvdW 11):

Draag de nood der heiligen, is toch het gebod.

In praktijk betekent dit een gebed steeds tot God.

Paulus zag ’t gebed als taak door God aan hem opgelegd.

Maak op deze wijze mij tot een bruikbare knecht.

Alles wat ik hoor en zie, hoe gebruik ik het?

Deel ik het met anderen, of ga ik in gebed?

God zelf bracht een ommekeer in ’t harde lot dat Job had,

Toen hij in ’t verborgene voor zijn drie vrienden bad.

 

Ja, voortdurend zal mijn huis een gebedshuis zijn.

Bid wanneer ’t maar moog’lijk is; dat is medicijn.

’t Is genezing van uzelf, als u voor anderen pleit.

Wie heeft dan uiteindelijk van het bidden profijt? 

Een kritische noot 

Het is goed niet alle geestelijke liederen zomaar klakkeloos te zingen. Af en toe houd ik wel eens een regel mijn mond. Dat lijkt wellicht eigenwijs of arrogant, maar mijn intentie is bewust te zingen en geen zinsneden die niet met de Bijbel overeenkomen te uiten. Uiteraard geeft het geen pas om demonstratief zomaar je kiezen op elkaar te houden.

Elk lied dat we zingen mag bijbels getoetst worden! Niet om aanmatigend te zijn, anderen de les te willen lezen, op alle slakken zout te willen leggen, of als criticaster te willen optreden, maar eenvoudigweg omdat de tekst soms qua inhoud niet helemaal overeenkomt en aansluit bij Gods Woord, je geloofsleven en je levenssituaties. Een ander criterium is dat getoetst mag worden wat bruikbaar is voor gemeentezang.

Dat klinkt misschien niet leuk, maar als je vanuit je hart op de Here gericht wilt zingen, dan is het nodig liederen te beoordelen, vooral op de tekst.

Velen beoordelen vooral op melodie en muzikale gronden en vinden dan bepaalde wijzen al heel snel oubollig, of schuiven ze bij voorbaat ter wille van de jeugd terzijde. Onze kostbare jonge mensen zijn een wezenlijke, waardevolle en belangrijke factor, om rekening mee te houden, maar zij zijn niet alles bepalend.

Wij willen nu als voorbeeld enkele kanttekeningen plaatsen bij het populaire lied 488 uit Opwekking, waarvan de tekst als volgt luidt:

Heer, ik kom tot U, neem mijn hart, verander mij.

Als ik U ontmoet, vind ik rust bij U.

Want Heer ik heb ontdekt, dat als ik aan uw voeten ben,

Trots en twijfel wijken voor de kracht van uw liefde.

 

Heer, kom dichterbij, dan kan ik uw schoonheid zien

En uw liefde voelen diep in mij.

En Heer, leer mij uw wil, zodat ik U steeds dienen kan

En elke dag mag leven door de kracht van uw liefde.

 

REFREIN:

Houd mij vast, laat uw liefde stromen.

Houd mij vast, heel dicht bij uw hart.

Ik voel uw kracht en stijg op als een arend.

Dan zweef ik op de wind, gedragen door uw Geest

En de kracht van uw liefde. 

Beoordeling 

Hoewel ik een voorstander van integratie van liederen ben, zeker met het oog op het aanmoedigen tot eenheid, zullen liederen in ieder geval hun basis en wortels moeten hebben in de bijbelse boodschap. Integreren zal nooit “zomaar” plaats moeten vinden, maar daar dien je de toetssteen van de Bijbel voor te gebruiken!

Wanneer ik de inhoud van dit lied aan de Schriften tracht te toetsen, dan mag en kan deze beoordeling eveneens beproefd worden.

Lied 488 uit Opwekking heeft een mooie, maar enigszins gevoelsmatige melodie. De tekst is naar mijn begrip eenzijdig en nogal sterk op het emotionele vlak gericht. Daarbij doel ik op passages als: “en uw liefde voelen diep in mij” en “ik voel uw kracht” plus “dan zweef ik op de wind” (met een beetje goede wil misschien ontleend aan  Ps. 18:11). Het klinkt allemaal vrij “ik-gericht” en hoe ik me daarbij voel (liefst lekker natuurlijk!). In de van origine Engelse tekst ligt het accent veel minder op emoties, maar meer op een geloofshouding.

Zo ook: “Houd mij vast” tegen God, terwijl het Woord ook zegt: “…Houd vast wat gij hebt, opdat niemand uw kroon neme” (Openb. 3:11). Dat is de andere kant van de medaille.

De aangehaalde tekst over de arend heeft een wat andere inhoud en betekenis, waarbij de nadruk niet op het gevoel valt: “Maar wie de Here verwachten, putten nieuwe kracht; zij varen op met vleugelen van arenden…” (Jes. 40:31). Dat is een prachtig beeld van de positie en het functioneren van christenen in de hemelse gewesten! In hetzelfde verband lezen we: “Hij geeft de moede kracht en de machteloze vermeerdert Hij sterkte” (Jes. 40:29). Juist als wij ons op aarde machteloos voelen, dus NIET zo prettig, mogen bij onze kracht bij de Here putten (trouwens een diep en geen oppervlakkig woord!) en opstijgen in de hemelse gewesten met ons gedachteleven en gaan (leren) denken, zoals de Here over de dingen denkt!

Velen willen wel graag passief gedragen worden door de Geest, zoals het lied het verwoordt, maar hoe velen willen daarbij ook actief wandelen door en gehoorzamen aan de Geest van God? God geeft zijn Geest aan hen die Hem gehoorzaam zijn (Hand. 5:32).

Het lied beklemtoont eenzijdig de rust bij God, terwijl de notie van strijd helemaal ontbreekt. Wijken trots en twijfel vanzelf voor de kracht van Gods liefde? Dit heeft toch te maken met een strijd tegen en een overwinnen op de machten der duisternis, die trots en twijfel veroorzaken? Dat overkomt je in de regel niet passief en automatisch. Zich fijn en prettig voelen in Gods liefde is in de christenheid ongetwijfeld een populairder onderwerp dan de felle strijd die woedt in de hemelse gewesten… Niettemin is dat een strijd waarbij wij terdege betrokken zijn en wel in actieve zin als wij waakzaam zijn!

“Heer kom dichterbij” is weer zo’n eenzijdige uiting, beslist goedbedoeld uiteraard. De Heer wil wel komen en als het goed is woont Hij door Zijn Geest in ons. Jak. 4:8 zegt echter: “Nadert tot God en Hij zal tot U naderen”. Vaak zegt de Heer tegen ons: “kom jij nou eens dichter bij Mij door je te reinigen, te zuiveren en te heiligen in je leven”!

Een van de beste regels van dit lied is zonder meer: “En Heer leer mij Uw wil, zodat ik U steeds dienen kan”.

“Laat Uw liefde stromen” is een typische (ultra-) charismatische, maar niet duidelijk op de Bijbel gebaseerde uitdrukking. Jes. 48:18 merkt op: “Och dat gij naar Mijn geboden luisterdet; dan zou Uw vrede zijn als een rivier en uw gerechtigheid als de golven der zee”. Joh. 7:38 zegt glashelder: “Wie in Mij gelooft, GELIJK DE SCHRIFT ZEGT, stromen van levend water zullen uit zijn binnenste vloeien”. Velen wachten op de Geest en bidden het onbijbelse: ‘kom Heilige Geest’. Dat is niet gelijk de Schrift zegt! Je vindt het nergens in het geschreven Woord! De heilige Geest, dat wil zeggen: de Geest van God Zelf, wacht veeleer op ons en Gods brandende verlangen is onze wederliefde tot Hem, opdat de vrucht van de Geest in ons leven gezien wordt en het goede uitwerkt tot zegen van anderen om ons heen.

De Heer wil graag dat wij gaandeweg delen in Zijn goddelijke natuur, in Zijn wezen van liefde en vrede. Deze heerlijkheid mag in ons leven – dwars door de strijd van dorre streken heen – tot ontwikkeling komen en tot een bron worden voor anderen, waarvan het water niet meer teleurstelt! (Jes. 58:11).

“Heel dichtbij uw hart” is opnieuw een gevoelsmatige uitdrukking, die waarschijnlijk wel een positieve geborgenheid bij God beoogt. De Heer vraagt gericht aan ons: ‘Reinig jij je hart van alle uitwas van boosheid, opdat je meer en dieper het leven van Mij zult leren kennen?’ God wil waarheid in het verborgene! (Ps. 51:8). Dat gaat verder dan mooie gevoelens bij het zingen van dit lied.

Bijschaven 

Met het bovenstaande heb ik geprobeerd aan te geven, waar het aan schort in dit lied. Als men dit lied wil blijven gebruiken, is het verstandig aan de tekst van het lied te sleutelen en te schaven en de inhoud niet ongewijzigd over te nemen. Het is zeker mogelijk verbeteringen aan te brengen, zodat de tekst pittiger wordt, in plaats van (al) te sterk op ‘zoete gevoelens’ gericht.

Dat gevoelens een legitieme plaats mogen hebben in ons geloofsleven is terecht, maar een drijven op gevoelens en half-bijbelse uitdrukkingen brengt ons geen sikkepit verder in geestelijke groei. 

Muzikale begeleiding 

In het nieuwe verbond ligt de nadruk niet op uiterlijke dingen, maar op het God aanbidden in geest en waarheid. Niettemin is het wel goed liederen te laten begeleiden door muziekinstrumenten. Deze ondersteuning met muzikale begeleiding behoort tot de christelijke vrijheid, al hebben sommige groepen daar wat problemen mee en zij zingen daarom a capella. Ietwat biblicistisch stellen zij dan dat het gebruik van (uiterlijke) muziekinstrumenten tot het oude testament en dat we die in het nieuwe testament niet letterlijk tegenkomen, behalve in Openbaring als letterlijke en figuurlijke toekomstmuziek. Zij leggen de nadruk op het God aanbidden in geest en waarheid en niet met allerlei ‘toeters en bellen’ en dat begrijpen we. Maar het is te rigide om dan maar alle muziekinstrumenten te (willen) verbieden, zoals in de klassieke Vergadering van Gelovigen en bij de Gemeenten van Christus het geval is.

Iets anders is het als de muziekinstrumenten de leiding krijgen, dat wil zeggen de overhand nemen, waardoor zij gaan overheersen. Dat overstemt of overschreeuwt dan bijna de zang. Er zijn er die lijken te denken dat de aanwezigheid van Gods Geest toeneemt, naarmate je meer volume en lawaai produceert. Het heeft er dan veel van weg dat (menselijke) kracht en geweld (vergelijk Zach. 4:6) op de voorgrond treden.

Smaken kunnen enigszins verschillen, maar de gemeente van de levende God heeft geen herrie nodig, maar muziek in aansluiting en ter verbetering van de zang. Op die manier werkt de ondersteuning met muziekinstrumenten opbouwend. Daarbij gaat het niet om uiterlijk vertoon, maar zuiver ter begeleiding en tot Gods eer.

Iemand die in de muziek op het podium speelt/dient in de gemeente zal dit ter verheerlijking van God moeten doen en niet om te kicken op eigen muziek, hoe begaafd sommigen ook mogen zijn. Het gaat niet om een ‘perfecte performance’, maar om van harte voor de Here te spelen en daarbij de gemeente te dienen zonder de boventoon te voeren. Wereldse leuzen, als ‘uit je dak’ of ‘uit je bol’ gaan, passen helemaal niet bij het klimaat en de sfeer van het Koninkrijk van God, dat bestaat in rechtvaardigheid, vrede en blijdschap, door de heilige Geest (Rom. 14:17).

Godsdienstig amusement en show scoren echter hoog op de evangelische agenda. Hier zullen we alert zijn, of anders worden, om niet in religieuze oppervlakkigheid terecht te komen. Laten wij op onze hoede zijn voor de “vrome saus” van een amusementsevangelie, dat vooral het gevoelsleven tijdelijk bevredigt, maar onze levens niet werkelijk verder verandert.

Ware lofprijs welt op vanuit de verborgen mens van je hart en mag zich zeker naar buiten uiten! Ons dagelijks leven heeft enthousiasme in God nodig, om de goede strijd van het geloof te strijden en geestelijke liederen zijn een krachtige hulp daarbij! In de gemeente is het geweldig met je hele hart en uit volle borst te jubelen, om je met je hele wezen uit te strekken naar de Heer. Het opheffen van handen bij het zingen kan van die houding een uitdrukking zijn, om zonder te reserves Hem te lofprijzen en te aanbidden. 

Creatieve uitdaging

Als besluit van dit onderdeel: hebt u het wel eens op uw hart gehad een lied te schrijven? Niet direct achter een computer, maar ontstaan vanuit een woord van God in de levenssituaties?

Wanneer u werkelijk inhoudsvolle gezangen bekijkt, dan kunt u opmerken, dat de Geest van wijsheid en openbaring daar doorheen heeft gewerkt, om ook in dit opzicht verlichte ogen van het hart te geven (Ef. 1:17-18).

Aan u de uitdaging, om bij uzelf na te gaan, of de Heere u wellicht stimuleert en inspireert, om een creatieve inbreng voor het liedrepertoire te leveren bij gelegenheid. Gods Geest wil graag werken met onze creatieve uitingen en u mag in dit opzicht uw talenten ten volle inzetten tot opbouw van de gemeente!

Er is, geloven wij – latent sluimerend – in de harten van broeders en zusters beslist het een en ander aanwezig op dit terrein. Dit braakliggende terrein mag best ontgonnen worden, opdat er weer liederen vanuit de gemeenten geboren worden midden in de levensstrijd.

Vaak leeft het idee dat het maken van een lied alleen iets is voor professionele muzikanten, hoewel we toe willen geven dat het schrijven van een behoorlijke tekst qua inhoud gemakkelijker is, dan het maken van een melodie die muzikaal goed loopt.

Een nog onrijp product is geen schande, want al doende leer je en oefening baart kunst. Niet elk nieuw geestelijk lied past zomaar in een zangbundel, maar kan soms wel eens bij gelegenheid ‘apocrief’ gezongen worden. Met ‘apocrief’ bedoel ik een eigengemaakt lied, dat (nog) niet in een bestaande bundel is opgenomen. Als u zich als christen gedrongen weet in deze richting, wees beschikbaar daartoe, zet u in en de Heer zal u stellig verlichten en zegenen.

Lofprijs- en aanbiddingsliederen zijn er tegenwoordig heel veel en er zitten hele goede bij. Soms echter bevatten ze erg weinig tekst en is de bijbelse inhoudelijkheid erg mager. Desondanks worden ze in sommige kringen veelvuldig, om niet te zeggen eindeloos, herhaald.

Naar ons begrip is er onder christenen uit allerlei achtergronden, die verlangen naar meer van de Heer in hun leven, ook een grote behoefte aan belijdende liederen, toewijdingsliederen, heiligingsliederen en strijdliederen. Het gaat om liederen met zeggingskracht en een diepe, bijbels geladen inhoud, die een enorme hulp geven in het dagelijkse leven met de Heer persoonlijk en gemeenschappelijk.

Rijke liederenschat hoogachten 

De beschikbaarheid van een geweldige hoeveelheid aan prima geestelijke liederen is van niet te onderschatten betekenis voor de geloofsopbouw, bemoediging en aanvuring in eigen leven en voor de gemeenten!

Het is alleen zo jammer dat we elkaars liederen soms niet kennen, ze te weinig delen en uitwisselen. In dit bestek konden we uiteraard ook maar een handjevol voorbeelden aandragen vanuit diverse achtergronden.

Helaas staan niet allen ervoor open om te leren van het geestelijke liedrepertoire van anderen. Het is te modern, of het is te oubollig, het is te vrolijk, of het is te statig en stijf, te trendvolgend of te traditioneel en wat dies meer zij. Daarin beluisteren weer een ‘oud liedje’ van vooringenomenheid en vooroordeel, dat we op mogen merken en tot ons eigen nut kunnen bijstellen! Wij geloven dat een wachtwoord voor eenheid integratie van elkaars op de Bijbel en het praktische leven gestoelde liederen is in een veelkleurige variëteit.

Een nieuw gezang 

Zingt u mee in dit koor van heiligen dat steeds harmonieuzer en eenstemmiger zal gaan klinken? Totdat ten volle vervuld gaat worden wat we lezen in Openb. 14:1-5: “En ik zag en zie, het Lam stond op de berg Sion en met Hem honderdvierenveertigduizend, op wier voorhoofden zijn naam en de naam des Vaders geschreven stonden. En ik hoorde een stem uit de hemel als de stem van vele wateren en als de stem van zware donder. En de stem die ik hoorde, was als van citerspelers, spelende op hun citers; en ZIJ ZONGEN EEN NIEUW GEZANG vóór de troon en vóór de vier dieren en de oudsten; en niemand kon het gezang leren dan de honderdvierenveertigduizend, de losgekochten van de aarde. Dezen zijn het, die zich niet met vrouwen hebben bevlekt (=geen geestelijk overspel hebben bedreven), want zij zijn maagdelijk. Dezen zijn het, die het Lam volgen, waar Hij ook heengaat. Dezen zijn gekocht uit de mensen als eerstelingen voor God en het Lam. En in hun mond is geen leugen gevonden; zij zijn onberispelijk”.

Het is van het grootste belang dat wij nu al het zich almaar herhalende ‘oude liedje’ van verdeeldheid afleren!

Jildert de Boer

© Verdieping en Aansporing

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *