SLEUTELS TOT EENHEID deel 1
SLEUTELS TOT WARE EENHEID IN DE CHRISTELIJKE GEMEENTE deel 1
Het probleem van de verdeeldheid en het verlangen naar eenheid
Inleiding
Helaas horen we met een bepaalde, terugkerende regelmaat over scheuringen en onenigheden in gemeenten. Een trieste zaak!
De Bijbel waarschuwt daar al voor en we willen hier een Schriftgedeelte noemen: “Ik spoor u aan, broeders en zusters, op te passen voor degenen die tweedracht zaaien en anderen in de weg staan, en die daarmee ingaan tegen alles wat u hebt geleerd. Ga hun uit de weg, want zulke mensen dienen niet Christus als Heer, maar alleen hun eigen lusten, en door fraaie en welluidende woorden misleiden ze argeloze mensen” (Rom.16:17-18, NBV).
Vele christenen, die een traumatische scheiding hebben meegemaakt, worstelen met hun frustraties, of likken hun pijnlijke wonden. Het is om te huilen!
Oorzaken voor scheidingen zijn er te over: dominante leiders, strijd om de macht, rebellerende gemeenteleden, valse leer, twist, tweedracht en partijschappen, zondige levenswandel, botsende sterke persoonlijkheden, modernisme, traditionalisme, enzovoort.
Verwarring en teleurstelling
Niet weinigen zijn in verwarring geraakt als men hoog gekoesterde bijbelse idealen geen werkelijkheid zag worden in de praktijk van het gemeenteleven.
Zodanig zelfs dat sommigen misschien niet hun geloof verloren, maar zich persoonlijk beschadigd voelen, of een deuk opliepen in hun visie op gemeente-zijn volgens het nieuwe testament.
Veel mensen zijn teleurgesteld zijn in allerlei vormen van georganiseerd christendom, waarbij zij gestuit zijn op veel menselijke regels. Dit zal bij de ene persoon meer legitiem zijn dan bij de ander, omdat je altijd ook jezelf meebrengt. Feit is dat er vele geschreven en ongeschreven regels op het christelijke erf voorkomen, die niet zozeer aan de Bijbel ontleend zijn. Dat neemt niet weg dat de Bijbel wel goddelijke richtlijnen aangeeft!
Het blijft jammer dat men vanwege opgelopen negatieve ervaringen en frustraties, of zelfs verbittering bijna alle vertrouwen in een plaatselijke gemeente heeft verloren. Men is veelal afgeknapt in een bepaalde denominatie, terwijl het Gods bedoeling toch is om op te knappen en te weten hoe men zich behoort te gedragen in het huis(gezin) van God, dat is de gemeente van de levende God, een pijler en fundament van de waarheid (1 Tim. 3:15).
Het fenomeen van thuisblijvende christenen
Er zijn er die thuis blijven en op zondagmorgen naar de ‘Hour of Power’-gemeente van Bobby Schuler kijken. Hoewel deze uitzendingen in zekere zin in en behoefte voorzien voor bijvoorbeeld zieken en eenzamen, toch kan dit TV-kijken naar een dienst natuurlijk nooit de vervangingswaarde van een fysieke gemeente bieden. Wie zich niet van smoesjes wil bedienen om het thuis blijven als christen een schijnbaar alibi te geven, zal erkennen dat het nieuwe testament een en twintig brieven telt, waarvan verreweg de meeste concreet aan een plaatselijke gemeente geschreven zijn. Alleen daar kan men echte, concrete opbouw, gemeenschap, aanvuring, bemoediging en correctie ontvangen. Gemakzuchtig thuis blijven hangen kan nooit een blijvende oplossing geven voor het op een levende en praktische manier christen-zijn.
Van verdeeldheid naar eenheid: hoe kan men dat bereiken?
Oplossingen voor het verdeeldheidsvraagstuk zijn er op diverse manieren gegeven. Het mag ons als christen niet onverschillig maken, of alleen maar in verlegenheid doen raken!
We noemen een twintigtal pogingen tot eenheid zonder te willen bogen op volledigheid in de opsomming. Merk op dat er onjuiste gedachtegangen bij zijn, interessante elementen in sommige zienswijzen voorkomen en dat er goed bijbels gefundeerde visies tussen zitten.
- Een brede, oecumenische eenheid, waarbij het gezag van de Bijbel het doorgaans moest ontgelden door veel ‘water bij de wijn’ te doen.
De vraag naar de waarheid werd en wordt meestal omzeild of gerelativeerd. Afvallige kerken kun je in wezen niet verenigen, omdat het goede fundament ontbreekt, maar kun je hooguit tot een schijneenheid organiseren.
b. Ook meer bijbelgetrouwe alliantie – vorming bestaat – ondanks de goedbedoelde pogingen – toch uit niet meer dan een soort fijne ‘conferentie-eenheid’ van één of enkele keren per jaar. Daarbij bleef het dan, eventueel met avondmaal, en ieder ging weer heen naar zijn eigen groep.
- De visie dat we op aarde te doen blijven hebben met een falende, zondige en verdeelde gemeente, die pas in een ondeelbaar ogenblik één zal worden als Jezus Christus terugkomt, OF plotseling één zal zijn (al dan niet door middel van een ‘opname’) in de hemelse heerlijkheid (ook al wilde men op aarde pertinent niet bij elkaar zijn, of stelde men zich zelfs tegenover elkaar op!).
Deze hele gedachtegang lijkt op ‘toverij’, alsof er geen toegroeien van de leden bestaat naar Hem die het hoofd is (Ef. 4:15). Een proces van heiliging mist men in velerlei opzicht, alsof het opeens, hocus pocus ‘als bij toverslag’, gaat.
- De gedachtegang dat de gemeente pas werkelijk één kan worden door de grote verdrukking te doorstaan.
Ongeacht de visie die men hieromtrent heeft, merken wij op dat het waar is dat nood leert bidden en inderdaad verdrukking en vervolging christenen naar elkaar toe kan drijven. Ook leidt dit tot loutering van het geloofsleven van christenen.
Minder geslaagd is het echter te bedenken dat het woeden van de duivel door middel van de antichrist dan feitelijk zou voeren tot de eenheid onder Gods volk op aarde, bij wijze van spreken “beter laat dan nooit”.
Laten we bedenken dat de Heer ons eerder dan de periode van de grote verdrukking (op)roept tot waarachtige eenheid tussen christenen, die de weg van Jezus in gehoorzaamheid willen gaan.
- Het doorwerken van niet alleen de vroege, maar ook de late regen (onder andere Joël 2:23-29 en Jak. 5:7-8) op de gemeente in de eindtijd zal grote opwekking en eenheid brengen.
Men kan dit beeld van vroege en late regen zien als de uitstorting van de heilige Geest in de eerste gemeente op de Pinksterdag en de krachtige werking van de heilige Geest in het laatste deel van de eindtijd. Pas sinds de vorige eeuw spreken we over wereldzending, omdat het evangelie van het Koninkrijk aan alle volken gepredikt moet worden (Matth. 24:14) in deze oogsttijd. Naast de grote afval van de eindtijd, zien we de late of spade regen als een periode van doorwerkende opwekking in kwantiteit en in rijpe kwaliteit.
In eigen leven kan men de vroege regen verstaan als de eerste doop en vervulling met de heilige Geest. De late regen voert tot “het volle koren in de aar” (Marc. 4:28-29), een oogst die de eenheid des geloofs en de mannelijke rijpheid (Ef. 4:13) gaat opleveren, de vervulling tot alle volheid Gods (Ef. 3:19). De late regen voert tot de ontwikkeling van de openbaring van volgroeide, volwassen zonen Gods, wanneer Hij (Christus) komt om op die dag verheerlijkt te worden IN zijn heiligen en met verbazing aanschouwd te worden IN allen die tot geloof gekomen zijn (2 Thess. 1:10).
Natuurlijk zal het toenemen van deze Geestesregens op daarnaar verlangende en zich naar meer geestelijk leven van God uitstrekkende kinderen van God een groei naar eenheid bewerkstelligen bij hun toebereiding voor de komst des Heren in de zijnen en vervolgens met de zijnen.
Wij zullen echter ook nu al mogen anticiperen naar het zoeken van eenheid, ook als we nu leven in de tijd dat we hier en daar aanvankelijk en aankomend zoonschap tevoorschijn zien komen in de verwachting van een veel grotere volheid van het leven van Christus in ons.
- De spaken in een wiel komen elkaar nader naarmate zij dichter bij de as komen, zo ook de christenen naarmate zij dichter bij Christus komen, meer van Zijn beeld in hun leven openbaren.
Dit is een mooie gedachte, die je kunt ontlenen aan 1 Joh. 1:6: “Indien wij in het licht wandelen, GELIJK Hij in het licht is, HEBBEN wij gemeenschap met elkander”.
- Anderen hebben getracht de eenheid te vatten in het fenomeen van de zogenaamde ‘onzichtbare Kerk’, alsof God niet ook zichtbare, plaatselijke eenheid van de gemeente vraagt.
Een eenheid kan toch niet ‘in de hemelse gewesten’ blijven hangen, al wordt deze wel ‘van boven uit’ gerealiseerd, maar er ligt een roeping deze ‘op aarde’ te openbaren.
- Er wordt wel gesproken over de universele, wereldwijde, internationale gemeente en de locale, plaatselijke gemeente.
Dat mag juist zijn, maar kan ons niet van de dure plicht ontslaan, om eenheid concreter te maken en niet de Babylonische denominatievorming te verdedigen, terwijl Jezus sprak: “Ik zal Mijn gemeente bouwen” (Matth. 16:18).
De hemel kent geen ‘denominatie – compartimenten’, waarom handhaven we ze dan hier?
- De Bijbel kent “de gemeente te…” en dan volgt de plaatsnaam, of heeft het over “de gemeenten in…” en dan wordt een gebied, regio of streek genoemd. Denominatienamen ontbreken eenvoudigweg!
De Chinees Watchman Nee heeft onder meer op grond hiervan sterk gesproken over de ene gemeente van de Heer per plaats zonder dat hij die eenheid overigens wilde forceren en al helemaal niet menselijk organiseren tegenover bestaande groepen.
Een van zijn opvolgers, Witness Lee, heeft de ‘Local Church’-gedachte radicaal doorgetrokken en verabsoluteerd, waardoor hij in sektarisch vaarwater terecht kwam.
- Tegenwoordig hanteren velen het begrip ‘oecumene van het hart’, waarmee men bedoelt de herkenning tussen allen die Jezus Christus persoonlijk kennen, een geestelijke eenheid tussen wedergeborenen.
Merk op dat het begrip ‘born again-christians’ soms nogal gedevalueerd wordt en te oppervlakkig ingevuld kan worden. De intentie van de uitdrukking ‘oecumene van het hart’ is oprecht gemeend, maar gaat niet ver genoeg. De waarheidsvraag wordt min of meer terzijde gelegd, of geparkeerd, want deze eenheid strekt zich ook uit tot bijvoorbeeld de Rooms-Katholieke kerk en de zichtbare verdeeldheid wordt min of meer geaccepteerd. Men heeft hetdangraag over ‘eenheidover de kerkmuren heen’, omdat men terecht elkaars gemeenschappelijke geloof in Jezus Christus herkent, maar de uitdrukking komt niet van bijbelse bodem.
Deze weliswaar goedbedoelde term ontslaat ons toch niet van de roeping om concreter gestalte te geven aan eenheid in verscheidenheid zonder de tussenmuren van denominaties hoog te houden, in plaats van ze af te willen breken.
Kortom: directe ‘dwarsverbindingen’ tussen oprechten van hart die hun Heer van harte dienen en volgen op de weg van gehoorzaamheid. Voor de oprechten gaat immers het licht op! (Ps. 112:4).
- Een eenheid die men zichtbaar wil maken door de roep: ‘voeg je bij ons’, want wij zijn de ware kerk of de (meest) zuivere gemeente.
Hoewel het niet onverschillig is in welke kerk, kring, groep of beweging men is, komt hier het gevaar van ”sektarische neigingen” volop om de hoek kijken door een dergelijke geforceerde of in wezen beperkende eenheid in één bepaalde gemeenschap.
Natuurlijk kan er op sommige punten meer licht van God zijn en wordt er mogelijk meer geestelijke groei verkondigd en beleefd in een bepaalde gemeenschap, vergeleken met een andere.
Zichzelf echter te beschouwen als de enig juiste en de ware gemeente, om vervolgens zover te gaan dat ALLE andere christelijke groeperingen als ‘Babel’ beschouwd worden, is kenmerkend voor een flink aantal sekten, of in mildere vorm bij naar het sektarische neigende groepen.
- De ware christenheid behoort niet naast elkaar en zeker niet tegenover elkaar te leven in van elkaar onafhankelijke organisaties, maar dient integendeel een reëel geestelijk organisme te vormen.
Deze benadering lijkt ons dichter bij de oplossing van het probleem van de verdeeldheid te brengen, of beter gezegd: het beléven van eenheid als organisme (=lichaam) op ‘bovenconfessionele’ wijze.
- Werkelijk wedergeboren christenen behoren tot de ‘druivengemeente’: de ware wijnstok met de ranken.
Dit prachtige beeld uit Joh. 15:1-8 zegt ons dat het geheim is: “blijven in Christus” en dat de weg naar meer vrucht dragen, waarin de Vader wordt verheerlijkt, loopt via snoeien tot bloeien en groeien!
Christenen, die de ‘zoete druiven’ van de vrucht van de Geest dragen, zijn één en worden meer en meer één door middel van geestelijke ontwikkeling en rijping! Het deel krijgen aan goddelijk karakter maakt één!
- God heeft één firma, die bestaat uit vele filialen.
Dit is een interessante gedachte. Toch blijkt niet weinig in de praktijk dat die filialen tot verschillende firma’s lijken te horen, in plaats van tot één en dezelfde firma.
De zegswijze doet recht aan de verscheidenheid en veelkleurige variatie, maar kan nog onvoldoende bijdragen aan echte eenheid naar onze indruk. De namen op de filialen lijken soms belangrijker te zijn, dan het belang van Gods ene firma.
Een andere prediker noemde deze gemeentevarianten de verschillende ‘bloedgroepen’, waarbij we elkaar in Hem kunnen zoeken en vinden en waar we samen kunnen werken in bepaalde dingen voor Zijn Koninkrijk we dit ook moeten doen.
15. Het gaat om eenheid in hoofdzaken (noodzakelijke dingen, om te geloven en te belijden), vrijheid in bijzaken (niet-noodzakelijke dingen, die men verschillend kan zien, zoals in Rom. 14 waar het onderscheid tussen ‘sterken’ en ‘zwakken’ wordt gemaakt ) en om liefde en wijsheid in alle zaken.
Deze zienswijze stemt tot nadenken. In de praktijk levert ze niet altijd voldoende ondersteuning om werkelijke eenheid te laten functioneren.
Sommigen maken de hoofdzaak zeer kort (bijv. ‘Jezus is Heer’ of ‘De Bijbel heeft goddelijk gezag en is de norm voor geloof en leven’), of erg uitvoerig (bijvoorbeeld de Drie Formulieren van Enigheid in de Gereformeerde Gezindte).
De interpretaties van deze belijdenisgeschriften zorgden naast de afbakening (tegenover Rome en tegenover de Doperse Beweging) voor veel onderlinge verdeeldheid.
Lastig is dat er verschil van inzicht kan zijn tussen wat men ziet als hoofdzaak of als bijzaak. Wat een belangrijke en een onbelangrijke bijzaak is, daar kan men eveneens behoorlijk in visie over verschillen.
Het is waar dat in liefde en wijsheid op deze gebieden veel op te lossen is tot opbouw van de gemeente.
Daarbij willen we ook het verlangen koesteren de Heer en Zijn Woord in alles gehoorzaam te zijn!
16. De eendjes in een grote vijver worden door schotten in verschillende vakken gehouden. Hoe je die eendjes (of: eentjes=individuen), of diverse groepen “eenden” bij elkaar krijgt, ligt aan de verhoging van het waterpeil.
Naarmate het waterpeil verhoogd wordt, komen de eenden de “hokjes en vakjes” te boven en kunnen elkaar bereiken en een eenheid in de vijver vormen.
Geestelijk toegepast gaat het om het stijgen van het “geestelijk waterpeil”, dat wil zeggen: het leven naar Woord en Geest en het groeien in geloof en gehoorzaamheid, die leidt tot een EENHEID in Gods vijver.
Dit visioen spreekt aan en heeft ons beslist veel te zeggen!
- Eenheid wordt bepaald door tradities of richtingen als “Rooms-Katholiek”, “Luthers”, “Gereformeerd”, “Wesleyaans” (bijv. de Kerk van de Nazarener), “Darbistisch” (Darbij en de Broederbeweging of Vergadering van Gelovigen), “Apostolisch”, “Adventist”, “Pinksteren”, “Evangelisch”, “Charismatisch”, enz.
Namen van leiders duiken vaak prominent op en dat doet wel denken aan het ‘zijn van Paulus, Kefas, Apollos of van Christus’ (1 Kor. 1:10-13; 1 Kor. 3:4-7). Dit duidt op partijvorming.
Hoe begrijpelijk ook in de kerkgeschiedenis, het past niet in het nieuwe testament en is er wezensvreemd aan.
De Pinksterbeweging is -ondanks de ervaring van de Geestesdoop- een bont geschakeerde beweging, die niet werkelijk EEN is. De belijders van de ‘Gereformeerde religie’ zijn evenmin EEN, want zij zijn verdeeld in tien of meer keer Gereformeerd met voor- en achtervoegsels. Dat geldt ook voor de diverse Apostolische richtingen en de andere vermelde stromingen.
- Eenheid komt tot stand als we alle ‘denominatienamen’ laten varen en ‘denominatiemuren’ laten vallen en ons eenvoudig als in het begin “christenen” (Hand. 11:26) (laten) noemen.
Dit is een mooie gedachtegang, om de verdeeldheid niet te benoemen en te weigeren die te accepteren.
Bij de aangifte van de geboorte van mijn kinderen heb ik als er gevraagd werd naar ‘godsdienst’ wel eens de moed gehad mijzelf op te geven als ‘christen’, niets meer en ook niets minder! Men wil dan echter toch weer een (kerk)genootschap weten en als je dat niet wilt opgeven, omdat je eenvoudig een universeel, volbloed christen wilt zijn, word je bij de overheid een ‘plat streepje’. Het zij zo!
19. Eenheid wordt vooral beschouwd als eenheid van denken in de gezonde leer. Dat houdt in dat we geen bijbels aantoonbare dwalingen mogen vasthouden, die een vernieuwing van denken in de weg staan.
Dit is wel een grondgedachte, die echter niet kan werken zonder de praktische wandel van de heiligen in het licht van God en het leven van Christus. Het gaat om vernieuwing van denken, gevoelen, leven en handelen!
De leer van het Koninkrijk der hemelen hoort gepaard te gaan met het leefklimaat van dat Koninkrijk van God in rechtvaardigheid, vrede en blijdschap door de heilige Geest (Rom. 14:17). Dit is wel totaal tegenovergesteld aan het koninkrijk van satan, dat tegen zichzelf verdeeld is, of met harde hand gedwongen wordt een “eenheid” onder pressie door te voeren.
Velen die goed en scherp zagen dat de strijd niet tegen mensen, maar tegen machten (der duisternis) opgenomen moesten worden, zijn er naderhand soms toch toe gekomen weer “bloed en vlees” (=mensen) te bestrijden, wat onderlinge verwijdering opleverde. Ook als er “dwaalgeesten en leringen van boze geesten” bestreden moeten worden, is het van belang de mensen, die hiermee behept zijn, te allen tijde lief te hebben.
- De oorspronkelijke gemeente van Christus is verworden tot een GROOT Babel van verwarring en verdeeldheid.
Toch is er altijd een ware gemeente geweest, vaak terzijde van de officiële kerkelijke instituten en die vormde op allerlei plaatsen door alle tijden heen een getrouwe rest, die in de eindtijd, als de zonen Gods openbaar gaan komen EENHEID zullen openbaren.
Deze gedachte is zonder meer hoogst belangwekkend!
Een kostbaar verlangen naar eenheid
Wie verlangt er niet naar nieuw-testamentische tijden, toen de gemeente één van hart en één van ziel was (Hand.4:32) en zelfs geen andere naam dan eenvoudig de christennaam nodig had (Hand. 11:26)? De christenen waren bekend als de mensen van “de weg”, die zij een sekte noemen (Hand. 9:2; Hand. 18:25,26; Hand. 19:9,23; Hand. 24:14,22). De weg ten leven werd inderdaad geleefd door in de voetsporen van Jezus te wandelen en op die weg te groeien naar Zijn heerlijke beeld!
Meer dan één en dezelfde locale christengemeente had men niet nodig, al kon het gebeuren dat men in verschillende huizen in een stad bijeenkwam.
Inderdaad, het ging en gaat om de weg van Jezus Christus. Het gaan van deze levensweg maakt ons geestelijk, organisch één door een wandel in het licht, die men door menselijk organiseren, vergaderen en talloze discussies nooit kan bereiken. Puur christendom is een manier van leven naar de woorden en leefwijze van Jezus Christus! Het geheimenis is: Christus IN ONS!
Openbaring van het geheimenis van gemeente-eenheid
We willen in nederigheid en voorzichtigheid een bijdrage leveren, die het geheim van ware eenheid tussen ‘heelhartige’ christenen dichterbij en tot een haalbare zaak maakt.
Wellicht kunnen niet alle ‘klemmen en knopen’ in dit bestek worden ontketend en ontrafeld. Bescheidenheid past ons, omdat alleen de Heer Zelf alle overzicht heeft en de Opperherder is van Zijn gemeente! Dat maakt ons diep afhankelijk van Gods werking en zijn totaalblik, maar niet passief, om datgene te doen waartoe de Heer ons oproept!
Jildert de Boer
Geef een reactie